బూడిద గుమ్మడికాయ వడియాలు

 కొబ్బరి తోటకి ఇంజిన్ తో నీళ్ళు పెట్టారు కదా.. మట్టంతా తడితడిగా ఉంది. 

ఎవరూ చూడకుండా నాలుగు దోసిళ్ళ తడి మట్టి తెచ్చి లోపలి పెరడులో  కుండ పెంకులో దాచాను. 

మధ్యాహ్నం భోజనాలు అయ్యాక  నాన్న ఏదో పనుందని బయటికి వెళ్ళిపోయారు. 

అప్పటికే దాచి పెట్టుకున్న బొబ్బాసీ గొట్టాలు   తీసుకుని లోపలి పెరడులోకి   పరిగెత్తాము అన్న ,నేను .తమ్ముడు .

బొబ్బాసీ గొట్టాలతో మొక్కలకు నీటి సదుపాయం కలిపించే ఆలోచనతో ... రోజు నీళ్లు పొసే పనితప్పుతుంది అని 

రాళ్ళు లేకుండా మట్టి అంతా ముద్దగా కలుపుకుని, 

మట్టి మిగిలితే కారు బొమ్మో, రైలు బొమ్మో చేయాలని కూడా ప్లాన్లేసుకున్నాము . 

ఇంతలో అన్నని  వెతుక్కుంటూ బామ్మొచ్చేసింది. గుండెల్లో రాయి పడింది కానీ, నాన్న ఇంట్లో లేరని గుర్తొచ్చి హమ్మయ్య అనుకున్నా. 

అయితే, బామ్మ "మట్టితో ఆడుతున్నారా ? మీ నాన్నకి చెబుతానుండు.." అనకుండా "ఏమిచేస్తునారు ఎండలో ?" అని అడిగింది ప్రేమగా.

బామ్మ కేకలేయక పోవడం కొత్తగా అనిపించింది. 

"బొబ్బాసీ గొట్టాలతో మొక్కలకు నీటి సదుపాయం కలిపిస్తున్నాము .. నీ తులసి మొక్కకి కూడా పెడతాము " అని హామీ ఇచ్చాను. 

బామ్మ అస్సలు సంతోషించలేదు 

"అవ్వని కత్తిపీట పట్టుకురమ్మని చెప్పేశాను.. 

 "కాఫీలు తాగేసి పని మొదలు పెట్టాలి.. ఓమాటు చెయ్యి కడుక్కుని వస్తావా?" అని అడిగింది అన్నని  ప్రేమగా..  ఏదో పని ఉందని అర్ధమయ్యింది.

 "అవును బామ్మా.. కాఫీ తాగితే ఎంత బాగుంటుందో" అన్నాన్నేను.

 నాకు కావాల్సింది నేరుగా అడిగే అలవాటు లేదప్పుడు. 

 మామూలప్పుడు కాఫీ అడిగితే "మీ నాన్నకి చెబుతా" అని బెదిరించే బామ్మ, 

 ఆ పూట "మా తల్లే .. అదేవన్నా బంగారవా? పలకల గ్లాసుతో ఇస్తాను, రా" అంది, మళ్ళీ ప్రేమగా. పలకల గ్లాసంటే పెద్ద గ్లాసన్న మాట.

నేను ఊదుకుంటూ కాఫీ తాగుతున్నానా.. అప్పుడు విప్పింది బామ్మ పొడుపు కథని. 

"బూడిద గుమ్మడికాయలు కడిగి ,నాటెట్టి వెళ్ళమంటే మీ  నాన్నకీ చెయ్యి ఖాళీ లేకపోయింది. 

ఇదన్న మాట సంగతి.. "వడియాలు పెడుతున్నారా? కారం లేకుండా వడియం అట్టు కాల్చుకుంటే ఎంత బాగుంటుందో.." అన్నాన్నేను, తగు మాత్రంగా లొట్టలేస్తూ.

 నిజానికి నాకు 'ముద్దొచ్చినప్పుడే చంకెక్కాలి' అన్న సామెత అప్పటికి తెలీదు. అయినా అన్నీ తెలిసే చేస్తామా ఏంటి?

"ఓస్.. అంతే కదా.. మీ అమ్మకి చెబుతానుండు, కారం కలపకుండా పిండి తియ్యమని.. రేపు మధ్యాహ్నం అన్నంలోకి నీకు అట్టు కాల్చి పెడతాను..సరేనా?" 

హామీ ఇచ్చేసింది బామ్మ. కాఫీలయిపోయాయి కదా, ఇప్పుడు బామ్మ పని మిగిలింది. 

పెరట్లో తులసి కోట చుట్టూ పెద్దవీ, చిన్నవీ కలిపి ఓ డజను బూడిద గుమ్మడి కాయలున్నాయి. 

దేవుడికి కొబ్బరికాయ కొట్టుకునే కత్తి పట్టుకొచ్చింది బామ్మ.  నేను కాయలు కడగడం 

ఆ కత్తితో బామ్మ పర్యవేక్షణలో ఒక్కో కాయ మీదా నాటు పెట్టాడు అన్న , కత్తి బరువనీ, చెయ్యి నొప్పనీ హడావిడి చేసి..

అది మొదలు అమ్మ, బామ్మ, అవ్వ గారూ ఆ గుమ్మడికాయలు ఒక్కోటీ ముక్కలుగా తరగడం. 

సాయంత్రానికి తరగడం పూర్తయ్యింది. ఓ చీరలో ముక్కలన్నీ వేసి,  రాళ్లుప్పు జల్లి, 

 బట్టల మూటంత పెద్ద మూట కట్టి, ఆ మూటని పెద్ద పీట మీద పెట్టారు. 

 ఆ తర్వాత వాళ్ళు ముగ్గురూ కలిసి కుంది రోలు సాయం పట్టి ఆ మూట మీద పెట్టేశారు.

 

 మర్నాడు పొద్దున్నే అమ్మ మినప్పప్పు, పచ్చి మిరపకాయలు విడిగా రుబ్బేసిందా? 

తర్వాత మా కోసం కారం కలపకుండా విడిగా కొంచం పిండి ఉంచి, మిగిలిన పిండిలో కారం కలిపేసింది. 

రాత్రంతా మూట లోనుంచి నీళ్ళు కారిపోడంతో అంత పెద్ద మూటా చిన్నదైపోయింది. 

గుమ్మడి ముక్కల్లో కారంపిండి కలిపేసి అమ్మా, బామ్మా కలిసి వడియాలు పెట్టేశారు. 

మధ్యాహ్నాలు ఇంట్లో అందరూ పడుకున్నప్పుడు వడియాలు కాకులెత్తుకు పోకుండా కాపలా కాసే పనీ, రోజూ సాయంత్రం వడియాలు లేక్కెట్టే పనీ నామీదే పడ్డాయి.

నాలుగోరోజుకి ఫెళఫెళ్ళాడుతూ ఎండిపోయాయి వడియాలు. 

ఆవేళ మధ్యాహ్నం భోజనంలోకి వేగించింది అమ్మ!!

 నాన్న, నేనూ ,అన్న భోజనాలు చేస్తున్నాం. 

"బాగున్నాయ్ వడియాలు.. ఇంకో రెండు ఎండలు ఎండితే నిలవుంటాయ్" అన్నారు నాన్న. 

"రెక్కలు ముక్కలైపోయాయ్.. అవ్వ కూడా సాయం వచ్చింది కాబట్టి సరిపోయింది.. కాస్త పనా, కూస్త పనా.. రాక్షస చాకిరీ,

" అంది అమ్మ, నేను, అన్న కూడా కష్టపడ్డా ఆ విషయం అస్సలు చెప్పకుండా. నాక్కోపం వచ్చేసింది.

 "చూడు నాన్న.. మొన్న అన్న కష్టపడి నాట్లు పెట్టాడు , నేను కాయలు కడగి ,వడియాలు కాకుల నుంచి కాపాడాను  . 

 ఆవిషయం అస్సలు చెప్పడం లేదు," అని కంప్లైంట్ చేసేశాను.

 "నువ్వూ, నేనూ ఎంత చేసినా మీ అమ్మకి కనిపించదు .. ఆవిణ్ణి మెప్పించడం మన వల్ల కాదులే.." అన్నారు నాన్న. 

 బామ్మ నా  బొబ్బాసీ గొట్టాలు , తడి మట్టి విషయం నాన్నకి చెప్పేస్తుందేమో అని భయ పడ్డాను కానీ, మర్చిపోయినట్టుంది.. నావైపు కోపంగా చూసి ఊరుకుంది, అంతే..

కాయగూరల సంస్కృత నామములు !

• అవాక్పుష్పీ (బెండకాయ)
  
  
• జంబీరమ్ (నిమ్మకాయ)
  
  
• ఆలుకమ్ (బంగాళదుంప)
  
  
• ఉర్వారుక (దోసకాయ)
  
  
• కారవేల్ల (కాకరకాయ)
  
  
• కోశాతకీ (బీరకాయ)
  
  
• బృహతీ (ముళ్ళవంకాయ)
  
  
• మరిచకా (మిరపకాయలు)
  
  
• రాజకోశతకీ (కాప్సికం)
  
  
• లశున (వెల్లుల్లి)
  
  
• వార్తాక (వంకాయ)
  
  
• బింబమ్ (దొండకాయ)
  
  
• శీతలా (సొరకాయ)
  
  
• క్షుద్రశింబి ( గోరుచిక్కుడు)
  
  
• పలాండు (ఉల్లిగడ్డ)
  
  
• కూష్మాండ (గుమ్మడికాయ)
  
  
• తౄణబిందుక (చేమదుంపలు)
  
  
• మూలకమ్ (ముల్లంగి)
  
  
• రంభాశలాటు (పచ్చి అరటికాయ)
  
  
• సూరణ (కంద)

 హేచ్చరిక ::: పొరపాటున కూరగాయల వాళ్ళని ఈ పేర్లతో కూరలు అడగకండి .. ఏదో తిడుతున్నాము అనుకుంటారు .. 

                                                                                          

వైకుంఠపాళీ

 వైకుంఠపాళీ ఈ ఆట తెలియని వాళ్ళు ఉండరు .. చాల మందికి ఇష్టమైన ఆట . 

ఇది ఏమిటి ఈ టైం లో దీని గురంచి ఏమి చెపుతాను  కొత్తగా అని అనుకుంటున్నారా ... 

నిన్న ఆదివారం కదా అని మా పాప తో వైకుంఠపాళీ  ఆడాను ..
తన కాయిన్ పావు మింగేసింది అని ఏడిచింది.

చిన్న పిల్ల చెప్పినా అర్ధం చేసుకునే వయసు లేదు..
వైకుంఠపాళీ కి జీవితానికి ఉన్న సంభంధం .. 

జీవితాన్ని వైకుంఠపాళీ తో పోల్చిన పెద్దాయన ఎవరో తెలియదు కాని, ముందుగా ఆయనకి నా వందనాలు.

 వైకుంఠపాళీ లో పాము నోట్లో పడతామో, నిచ్చెన మెట్లెక్కుతామో పందాన్ని నేలపై పరిచేంత వరకూ తెలుసుకోలేనట్టే, 

 జీవితంలో ఎదురయ్యే జయాపజాలనూ ముందుగా పసిగట్టలేము. 

 ఆటలో పందెం సరిగా పడక పాము నోట్లో పడ్డప్పుడు చేయగలిగింది ఏమీ లేదు, 

 నిచ్చెన కోసం ఎదురు చూస్తూ ఆట కొనసాగించడం తప్ప.. జీవితం లోనూ అంతే.

చిన్నప్పుడు నేను చాలా ఇష్టంగా ఆడిన ఆటల్లో వైకుంఠపాళీ ఒకటి. 

ముఖ్యంగా వేసవి మధ్యాహ్నాలు బడికి వెళ్ళక్కర్లేకుండా, 

ఇంటి నుంచి బయటకి కదలడానికి పెద్దవాళ్ళ అనుమతి లభించని సందర్భాలలో నాకు కాలక్షేపం అందించింది ఈ ఆటే. 

మద్యాహ్నం నిద్ర అలవాటు లేకపోవడంతో, పావులు కదుపుతూ గడిపేసేదానిని . 

మరొకరితో ఆడుతున్నప్పుడు, వాళ్ళ పావులు నిచ్చెనల మీద, నావి పాముల నోట్లోనూ ఉన్నప్పుడు భలే ఉక్రోషంగా ఉండేది మొదట్లో. 

ఎంత ఆవేశంగా గవ్వలు విసిరినా కావాల్సిన పందెం పడేది కాదు.

కొన్ని క్షణాలలోనే ఆట తారుమారయ్యేది.

పెద్ద పందేలతో పైకెళ్లిన వాళ్ళు ఒక్కసారిగా పెద్దపాము నోట్లో పడి మొదటికి వచ్చేసే వాళ్ళు. 

కొన్నాళ్ళు ఆడేసరికి ఆట అర్ధం కావడం మొదలుపెట్టింది. 

ఆడడానికి ఎవరూ లేనప్పుడు నేనే రెండు పావులతో ఆడేదానిని .

 తెలియకుండానే గెలుస్తున్న పావు నాది అనిపించేది. 

 బహుశా విజయానికి ఆ ఆకర్షణ ఉందేమో. 

 కొన్నాళ్ళు వైకుంఠపాళీ ఆడడం ఓ వ్యసనమైపోయింది. 

 ఈ ఆటలో గెలుపోటములు మన చేతిలో అస్సలు ఉండవనే విషయం పూర్తిగా అర్ధమైంది.

జీవితంలో మొదటి వైఫల్యం ఎదురైనప్పుడు నాకు వైకుంఠపాళీ లో పెద్దపాము 'అరుకాషురుడు' గుర్తొచ్చాడు. 

వచ్చి వచ్చి వీడి నోట్లో పడ్డాను కదా అని బాధ పడ్డాను. 

విజయం కోసం కసిగా ప్రయత్నాలు చేశాను..కానీ వైఫల్యాలే ఎదురయ్యాయి. 

విజయానికీ, వైఫల్యానికీ ఎంత భేదం ఉందో స్పష్టంగా అర్ధమైంది. 

విజయం వస్తూ వస్తూ మిత్రులని తీసుకొస్తే, 

వైఫల్యం మిత్రులు అనుకుంటున్నా వాళ్ళని దూరం చేస్తుందని తెలిసింది. 

కొన్ని వైఫల్యాల తర్వాత ఒక విజయం దొరికింది. 

కానీ, నాకది అద్భుతమైన ఆనందాన్ని ఇవ్వలేదు.

 వైఫల్యం కారణంగా నాకు దూరమైన వాళ్ళు నాకు చేరువయ్యే ప్రయత్నాలు మొదలు పెట్టినప్పుడు మాత్రం బాగా నవ్వొచ్చింది.

విజయాలనూ, వైఫల్యాలనూ ఒకేలా తీసుకోగలిగే స్థితప్రజ్ఞత రాలేదు కానీ,

 వైఫల్యాలని తట్టుకోగలిగే స్థైర్యం బాగానే అలవడింది. 

 వైకుంఠపాళీ లో పాములు, నిచ్చెనలు యెంత సహజమో జీవితంలో కూడా అపజయాలు, విజయాలు అంతే సహజమని అనుభవపూర్వకంగా తెలిసింది. 

 పాము నోట్లో పడ్డప్పుడు పందెపు గవ్వలను నేలకి విసిరి కొట్టడం వల్ల ఉపయోగం లేదని, 

 కొంచం ఓపికగా ఆట కొనసాగిస్తే నిచ్చెన తప్పక వస్తుందన్న సత్యం బోధ పడ్డాక జీవితపు వైకుంఠపాళీ కూడా ఆసక్తికరంగా మారింది. 

 ముఖ్యంగా పాము నోట్లో పడ్డ ప్రతిసారీ, ఓ నిచ్చెన నా కోసం ఎదురు చూస్తోందన్న భావన నాకు బలాన్ని ఇస్తోంది..

గోదారి రాముడి కళ్యణమ్

**************************

ఊరంతా తాటాకు పందిర్లు.. మామిడాకు తోరణాలు .. 

ప్రతి  ఇంట్లో చుట్టాలు .. అందరూ పెళ్ళివారే .. 

సీత రాముల కళ్యాణం కదూ  ... అందుకని 

మా ఊరి రామాలయం చూడటానికి చిన్నది ఐనా పక్కనే  కౌశిక .. 

కంటికి కనిపించే  అంత మేర కొబ్బరి తోట .. చూడటానికి రెండు కళ్ళు చాలవు .

మా ఊరి లో  శ్రీ రామ నవమి హడావిడి రెండు రోజుల ముందు మొదలవుతుంది . 

పెద్ద వాళ్ళు ...పందిర్లు.. తోరణాలు గురంచి చూసుకుంటే .. 

పిల్లలు ..  గుడిని రంగు రంగుల కాగితాలతో అలంకరించడం..

ఇత్తడి పల్లకి  , కంచు గంట , పల్లాలు,కాగడాలు , కోల తోమడం  .. ..ఇలా ఎన్ని పనులో

ఆడ పిల్లలు అందరం చింత పండు , ఉప్పు తో తోమడం .. 

మగ పిల్లలు నూతిలో నీళ్లు తోడటం అనమయతి గా వస్తోంది 

ఒకరోజు ముందే అందరం సుబ్బరంగా పల్లకి, గంట, పల్లాలు అన్ని తోమేసి మండువాలో పేట్టేసే వాళ్ళం ..

మా రాముడి పల్లకి(ఇత్తడిది ) చాల బరువు .. 

ప్రతి సవత్సరం కావలసిన వస్తువులు ఐనా .. 

గురువు గారు ఒక రోజు ముందు లిస్ట్  రాసి నాన్న కి ఇచ్చేవారు 

అది ఒక ఆనందం .. పసుపు , కుంకుమ తో ఆ లిస్ట్ మొదలు .. 

శ్రీ రామ నవమి రోజు తొందరగా పట్టు బట్టలు కట్టుకుని రెడీ ఐపోయేవాళ్ళం 

పెళ్లివారం కదూ ... 

మేము ఆడ పెళ్లి వారం అందుకని అమ్మ .. 

తలంబ్రాలు , జీలకర్ర బెల్లం , సీత రాములకి పట్టు బట్టలు .. 

గుమ్మడి పండు , అరటి పళ్ళ అత్తమ్ , గంధపు చక్క ,ఉత్తర ధన్యాలు

పూలు పళ్ళు  అన్ని ఇత్తడి పల్లాలలో సద్ది రెడీగా ఉంచేది 

లిస్ట్ ప్రకారం అన్ని వచ్చాయా లేదో చెక్ చేయడం నా పని ..

భాజాలు చప్పుడు వినిపించగానే ఏదో తెలియని సంతోషం . 

కళ్యణనికి ముందు ఊరేగింపు ఉంటుంది ... 

కాగడాలు పట్టుకోవడానికి పిల్లల పోట్లాటలు

మొత్తానికి తలా కాసేపు అని ఒప్పందం జరిగేది .

పల్లకి గుడికి చేరగానే గుడి చుట్టూ మూడు ప్రదక్షణలు చేసి

రాముని కళ్యణ పీఠం మీద కూర్చో పెడతారు ..

ఆడ వాళ్ళు ఒక వైపు .. మగ వాళ్ళు ఒక వైపు  కింద కుర్చునేవాళ్ళు .. 

కింద కూర్చోలేని వాళ్ళకి వెనకాల కుర్చీలు 

మా గుడి లో రాముని కళ్యాణానికి ఒక అనామయాత ఉంది .. 

కళ్యాణం జరిగిన అంత సెపు కర్పూరం హారతి వెలుగుతూ ఉండాలి .. 

మా ఊరిలో రాముడు గారు అని ఒక తాత గారు ఉండేవారు 

పిల్లల అందరిచేత కొంచం , కొంచం కర్పూరం వేయించేవారు ..

అది వేసినంత సెపు రామ నామం చెప్పాలి  అది రూల్ ..

ఈలోగా గురువు గారు కళ్యణమ్ మొదలు పెడతారు ....

"సీత రాములు ఇద్దరూ  పట్టు బట్టల్లో మెరిసిపోతున్నారు. 

మండపం నిండుగా జనం ఉన్నా అంతా నిశ్శబ్దంగా ఉంది. 

అందరూ భక్తి శ్రద్ధలతో చూస్తున్నారు. 

పంతులుగారికి కూడా ఉత్సాహం వచ్చినట్టు ఉంది. 

మంత్రాలకి అర్ధం చెబుతూ, జరుగుతున్న తంతు ఎందుకో వివరిస్తూ చాలా ఓపికగా జరిపించారు. 

పాదుకలని ఇత్తడి పళ్ళెంలో పెట్టి నీళ్ళతో కడిగారు..
కాళ్ళు కడిగి కన్యాదానం చేయడం అన్నమాట. 

ఆ తర్వాత జీలకర్ర-బెల్లం.
పంతులు గారు, మా పూజారి గారు సీత రాముల తలలపై వాటిని ఉంచారు. 

వధూవరుల తాత , తండ్రుల వివరాలు, వారి గోత్రాలు, ఋషులు అన్నీ ప్రవర రూపంలో చదివారు. '

చదువుతుంటే వినడానికి భలే ముచ్చటగా అనిపించింది. 

తలంబ్రాలు పోస్తుంటే వీరణాల వాళ్ళు, బ్యాండు వాళ్ళు పోటీ పడ్డారు.
మరో పక్క బాణాసంచా. 

తరవాత చదివింపుల కార్యక్రమం .. "

అక్కడితో కళ్యాణం ముగిసింది .. 

తలంబ్రాల బియ్యం కోసం భక్తులు పోటీ పడ్డారు..

ఈలోపు గుడి పక్కన సావిడి లో పానకాల రెడీ ఐపోయేవి .. 

కళ్యణమ్ రోజు రాముడు గారిది వైశాఖ పూజ .. 

పచ్చి శనగలు దేవుడికి .. ఉడికించిన శనగలు భక్తులకు .. 

తొమిది రోజులు వైశాఖ పూజలు ఉంటాయి ..
రోజు పానకాల .. ప్రసాదాలు .. పల్లకి ఊరేగింపు 
ఐదవ రోజు చక్ర స్థానం .

మా చిన్నపుడు ఐతే వైశాఖ పూజలకి  తాటాకు విసిన కర్రలు ఇచ్చేవారు 

తరువాత ప్లాస్టిక్ విసిన కర్రలు

ఇప్పుడు ఏమి ఇవ్వటం లేదు అందరి ఇల్లల్లో ఇన్వెర్టర్ ఉన్నాయి .. 

కానీ  కొన్ని పద్ధతులు ఏమి మారలేదు  ఇత్తడి పల్లకి .. కర్పూర హారతి .. 

మా గోదారి రాముడి ... సీత రాముడు .. మా అగ్రహారం రాముడు .. లోకాభి రాముడు .

               జై శ్రీరామ్ జై శ్రీరామ్ జై శ్రీరామ్ జై శ్రీరామ్ జై శ్రీరామ్ జై శ్రీరామ్ 

                                సర్వేజనా సుఖినోభవంతు

 

బాలానాం రోదనం బలం

 

ఈ మధ్య అందరూ మిడి మిడి జ్ఞానం ఉన్న పండితులే అయిపొయారండీ . ,
మీరు మాటవరసకు 'జలుబు చేసింది, ' అన్నా సరే,
వంద చిట్కాలు, ఉపాయాలు చెప్పెస్తారు.
అటువంటి ఒక పండిత పుత్రుడు ఏమి చేసాడో ఈ కధ చెప్తోంది . 

"పద్మనాభానికి తానొక గొప్ప పండితుడినని నమ్మకం ."

అక్కడా ఇక్కడా గాలివాటుగా విన్న విషయాలు వల్లే వేస్తూ,
ఆచరణలో పెట్టేస్తూ అందరినీ ఇబ్బంది పెట్టేస్తుంటాడు . 

ఒక రోజు పద్మనాభం పొరుగింటి వాడయిన చెంచయ్యకు
పొద్దుటే పిల్లల ఏడుపులు వినబడ్డాయి . 

ఏమయ్యిందో అని వెళ్లి చుస్తే ,
నిద్రపోతున్న పిల్లలను ఒక్కక్కరినే లేపి,
నడ్డి మీద నాలుగు దేబ్బలేసి ఏడిపిస్తున్నాడు పద్మనాభం .

కారణం అడగ్గా,
'బాలానాం రోదనం బలం ' అన్నారు కదా, అందుకే కొడుతున్నా , అన్నాడు . .

'ఆహా, ఏమి పాండిత్యమయ్యా నీది,
ఆ వాక్యానికి అర్ధం అది కాదు,
పూర్తీ శ్లోకం విను,' అంటూ ఇలా వివరించాడు . 

"పక్షీణాం  బలమాకాశం 

మత్స్యానా ముదకం బలం 

దుర్బలస్య బలం రాజా 

బాలానాం రోదనం బలం "

ఎవరికేది బలమో ఈ శ్లోకం చెబుతోంది . 

ఆకాశమే పక్షులకు బలం . ఆపద వస్తే ఆకాశంలోకి యెగిరి తప్పించుకుంటాయి . 

అలాగే చేపలకు నీళ్ళు బలం . 

బలహీనులను రక్షించడం రాజ ధర్మం కనుక బలహీనులయిన ప్రజలకు రాజే బలం . 

చిన్నపిల్లలు తమకు కావలసినవన్నీ ఏడ్చి సాధిస్తారు . ఏడుపే వాళ్ళ ఆయుధం . 

ఎంతటి కర్కోటకుడయినా పిల్లల ఏడుపుకి లొంగిపోతాడు కనుక ,
 అదే వాళ్లకు శక్తి అన్న అర్ధంలో చెప్పిన శ్లోకం ఇది . 

అంతే  కాని, ఏడిస్తే పిల్లలకు బలం వస్తుందని కాదు . 

పిల్లల ఏడుపుకు లొంగిపోయి వాళ్ళను గారం చేసి చెడగొట్ట వద్దు
అని పెద్దలకు చేసిన హితవు,
అంతర్లీనంగా ఇందులో దాగి ఉంది,
అని వివరించాడు చెంచయ్య . మీకూ  తెలిసింది కదూ... 

వసంత నవరాత్రులు

🌻. ఉగాది నుంచి శ్రీరామ నవమి వరకు 🌻

(సేకరణ )

చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నుంచి...అంటే ‘ఉగాది’ నుంచి మనకు నూతన సంవత్సరం ప్రారంభమవుతుంది. 

అలాగే ఋతువులలో తొలి ఋతువైన వసంతఋతువు మొదలవుతుంది.
ఈ వసంతఋతువుకు ఎంతో ప్రముఖ్యత ఉంది.
శిశిరంలో .... ఆకులు రాల్చి సర్వస్వం కోల్పోయిన ప్రకృతికాంత...నవ పల్లవాలతో చిగిర్చి , పూల సోయగాలతో కనువిందులు చేస్తూ , సుగంథాల  సేవలతో ప్రకృతి పురుషునకు మకరందాల విందులు అందించే..

 ఈ వసంతఋతువు అంటే గుణరహితుడైన ఆ పరమాత్మనకు కూడా ఇష్టమే. 

 అందుకే... ‘ఋతూనా కుసుమాతరః’ అని ‘గీత’లో చెప్పాడు పరమాత్ముడైన శ్రీకృష్ణుడు.

 అనంతమైన కాలంలో , కేవలం ఏడాదికో రెండు నెలలు ఆయుష్షు ఉండే ఈ వసంతఋతువుకు ఎందుకంత ప్రాధాన్యత ?

ఈ వసంత ఋతువులోనే దేవదేవుడైన శ్రీమహావిష్ణువు పరిపూర్ణ మానవునిగా అవనిపై అవతరించాడు.
అదే శ్రీరామావతారం. 

అంతవరకూ రాక్షసుల యుద్ధాలతో విసిగి వేసారిన సర్వలోకాలు శ్రీరామ జననంతో మంచి రోజులు వచ్చాయని సంతోషించాయి. 

పుడుతునే సకల జీవకోటికీ ఆనందాన్ని కలిగించినవాడు శ్రీరాముడు. 

అందుకే.. సంవత్సరంలో తొలి పండుగ అయిన ఉగాది నుంచి శ్రీరామనవమి వరకూ ‘వసంత నవరాత్రులు’ సంబరంగా జరుపుకోవడం ఆచారమైంది. 

భగవంతుని ఆరాధనలో ‘భక్తి’ తొమ్మిది రకాలు

   శ్రవణం కీర్తనం విష్ణోః స్మరణం పాదసేవనం

   అర్చనం వందనం దాస్యం సఖ్య మాత్మనివేదనం

శ్రవణం - కీర్తనం - స్మరణం - పాదసేవనం - అర్చనం - వందనం - దాస్యం - సఖ్యం - ఆత్మనివేదనం. ఇవి నవవిధ భక్తిమార్గాలు. భాగవతోత్తములుగా ప్రసిద్ధిగాంచిన ఎందరో భక్తులు ఈ నవవిధ భక్తి మార్గలలో ఏదో ఒక మార్గాన్ని ఎంచకుని పరమాత్మని సన్నిధి చేరుకున్నవారే.   

నవరాత్రులు తొమ్మిది రోజులు ఒక్కొక్క రోజు , ఒక్కొక్క భక్తి మర్గాన్ని ఎంచుకుని , అలా తొమ్మిది రోజులు తొమ్మిది భక్తి మార్గాలతో భగవంతుని సేవించి తరించడానికే... ఈ నవరాత్రులను ఏర్పాటు చేసారు మన ఋషులు.

సంవత్సర చక్రంలో వసంత శరదృతువులు రెండూ ప్రాణులకు రోగకారకమైనవి. 

కోరలతో భయంకరంగా ఉన్న తన నోరు తెరుచుకొని వికటాట్టాహాసం చేస్తూ , ప్రాణులను మృత్యుదేవత కబళించడానికి ప్రయత్నిస్తూ ఉంటుంది. 

అలా మృత్యుముఖంలో పడకుండా తప్పించుకోదలచిన వారు పరమేశ్వరిని సేవించి ఆమె అనుగ్రహాన్ని పొందాలి. 

అపమృత్యు వినాశినియై , సర్వాపద్లినివారిణియై విరాజిల్లే ఆ జగన్మాతను ప్రార్థించిన వారు ఆ యా ఋతువుల్లో రోగభాధలను , మృత్యుభయాన్ని జయించగలుగుతారని ,

 ఇందుకై నవరాత్రులలో పరమేశ్వరిని పూజించాలని వ్యాసుడు జనమేజయునకు నవరాత్రి పూజా విధానాన్ని వివరించాడు.

సంవత్సరారంభంలో చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నుండి నవమి వరకు గల తొమ్మిది రోజులూ వసంత నవరాత్రాలు అని , 

అర్థ సంవత్సరం గడచిన తర్వాత శరదృతువు ఆరంభంలో ఆశ్వయుజు శుద్ధ పాడ్యమి నుండి నవమి వరకు గల తొమ్మిది రోజులూ శరన్నవరాత్రులు అని వ్యవహరింప బడతాయి.

 వసంత నవరాత్రులలో శ్రీరామచంద్రుని మనం ఆరాధిస్తాం. 

 రామచంద్రుడు పురుష రూపంలో ఉన్న లలిలతాదేవి అని సాధకుల విశ్వాసం. 

 "శ్రీరామో లలితాంబికా" అని పురాణాలు వివరిస్తున్నాయి. 

 నేటికీ ఉత్తర భారతదేశంలో రామలీలా మహోత్సవాలు అనే పేరుతో వసంత నవరాత్రులలో దేవీ పూజలు నిర్వహించే సంప్రదాయం ఆచరణలో ఉన్నది. 

శరన్నవరాత్రులలో దేవిని ఆరాధించడం అనూచారంగా వస్తున్న ఆచారం.

వసంత నవరాత్రులలో , శరన్నవరాత్రులలో పరాశక్తిని అరాధించి అబీష్టసిద్ధిని పొందినవారు ఎందరో ఉన్నారు.

రామచంద్రమూర్తి సీతాన్వేషణ ప్రయత్నంలో ఉండగా ఋష్యమూక పర్వతంపై సుగ్రీవునితో స్నేహం కలిసిన తర్వాత దేవిని ఆరాధించి సత్ఫలితం పొందాడు. 

అజ్ఞాతవాసం ఆరంభించబోతూ , పాండవులు విరాట నగరంలో ప్రవేశించే ముందు జగన్మాతను సేవించి నిర్విఘ్నంగా అజ్ఞాతవాసం నిర్వహించి కృతార్థులయ్యారు.

కనుక వసంత నవరాత్రులలో , శరన్నవరాత్రులలో మానవుడు ఆ పరాశక్తిని ఆరాధించి , ఐహిక , ఆముష్మిక సుఖ సంపదలను పొందవచ్చునని వ్యాసమహర్షి వివరించారు.

                                   సర్వే జనా సుఖినోభవంతు

మా ఊరి ఉగాది

అసలు అందరూ చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమి నాడు 'ఉగాది' జరుపుకుంటారు కానీ, 

మా ఊరికి ఉగాది కళ ఓ రెండు రోజుల ముందు మొదలవుతుంది .. 

పంచాంగ శ్రవణం కోసం మా ఊరి రామాలయం పందిరితో రెడీ చేయడం.. 

పానకాలకి ఇత్తడి గుండిగ శుబ్బరంగా తోమి , స్టీల్ గ్లాసులు రెడీ చేయడం ... 

ఇలా ఎన్ని పనులో 

పిల్లలు అంటారుకాని  ఎన్ని పనులు ఉండేవో .... 

ఉగాది రోజు పోద్దినే కొత్త బట్టలతో రెడీ ఐపోయి .. 

అమ్మ చేసిన ఉగాది పచ్చడి తినేసి ..  

చదవడం పెద్దగా రాని వయసు ఐనా .. 

కొత్త పంచాంగం తీసి 

ఆదాయ ..వ్వయం 

రాజపూధ్యం .. అవమానం .....చూసుకుని 

కొంచం సేపు  పిల్లలు అందరం కూర్చుని  జాతకాల మీద చేర్చించుకొ౦టుండగా 

అమ్మ భోజనానికి పిలిచేసేది

అమ్మ చేసిన పిండివంటలు సంగతు చూసి.. 

ఇంక గుడిక బయలుదేరడం .. 

మా ఊరులో సుబ్బారావుగారు అని ఒక  మాస్టారు ఉండేవారు .. 

ప్రతి ఉగాదికి పంచాంగ  శ్రవణం అయన చదివేవారు .. 

పిల్లలు అందరం ముందు వరసలో కుర్చునేవారం ..

 బాగా వినిపిస్తుందిఅని .. 

మా గుడికి అప్పుడు స్పీకర్ , మైక్ లేదు లెండి ... 

కొత్త సవత్సరం లో జరిగే 

మంచి .. చెడు 

వ్యవసాయం .. వ్యాపారం 

పాడి .. పంట 

వానలు .. ఎండలు 

అన్ని చెప్పేవారు .. 

కానీ ఎప్పుడు మా పరీక్షలు .. మార్కులు గురంచి చెప్పలేదు  

మా రాశి ఐపోగానే మేము అక్కడినుంచి .. 

బెల్లం దంచే సావిడికి వెళ్లిపోయేవాళ్ళం .. 

వచ్చిన  ముక్షమైన పని ఆదికదా .. 

పెద్ద వాళ్ళు ఒకళ్లు ..

 ఒక ఇత్తడి చెంబులో దేవుడికి పానకం, శనగలు తీసుకుని గురువు గారికి ఇచ్చేవారు .. 

మా గోదారిరాముడికి నైవేద్యం పెట్టాక .. 

ముందు పిల్లలకి తరవాత పెద్దలకి .. శనగలు .. పానకం 

ఇక్కడ ఒక రూల్ ఉంది .. పానకం తాగక గ్లాస్ కడిగి నెక్స్ట్ వాళ్ళకి ఇవ్వాలి .. 

ఇప్పటిలా ప్లాస్టిక్ గ్లాసులు కాదు ... 

మా ఊరి వాళ్ళకి ప్రకృతి మీద ప్రేమ ఎక్కువ అందుకని స్టీల్ గ్లాసులు వాడే వాళ్ళు ..

ఉగాదికి ఊరు వెళ్లి చాల సంవత్సరాలు గడిచింది .. కానీ అక్కడ పద్ధతులు ఏమి మారలేదు .. 

అందరికి ఉగాది శుబాకాంక్షలు 

               *********ఉషగిరిధర్ ********

చంటి హాస్యకథ( ఉగాది స్పెషల్)

**********

ఎనిమిదేళ్ళ చంటి కి తలంటి,
కొత్త బట్టలేసి, దేవుడికి దణ్ణం పెట్టించి, 
అమ్మ  ఉగాది పచ్చడి పెట్టి తినమని పంపి
పిండి వంటలకి కావలసిన పదార్థాలు రెడీ చేసుకుంటోంది . 

చంటి చటుక్కున ఏడుపుతో తిరిగి వచ్చింది..
నాన్న గారాల కూతురు డెందుకు ఎడుస్తోందో అర్థం కాలేదు అమ్మకి.
“ఉగాది పచ్చడి నువ్వు చేస్తే బాగుండేది.
 ఈ మాటు అంతా చేదుగా ఉంది...” అని విషయం చెప్పి మళ్ళీ ఏడవ సాగింది  చంటి.

“పోనీలే, మహా నైవేద్యం అవగానే నీకు  బూర్లు పెడతాను”,
అంది అనునయంగా. 

చంటి ఏడుపు విని పూజ చేసుకుంటున్న మామ్మ గారు బయటికొచ్చి కారణమడిగారు. 

“ఏం లేదండీ,
 చంటికి ఉగాది పచ్చడి కొంచెం చేదుగా ఉందట”,
అని సర్ది చెప్పబోయింది అమ్మ. 

“ఏం కాదు మామ్మా,
పచ్చడి తిన్నపుడు మొదట ఏ టేస్ట్ వస్తుందో,
ఏడాది అంతా అలాగే ఉంటుందని నువ్వేగా చెప్పావ్?” అని కోపంగా అంది  చంటి. 

అవునన్నట్టు మామ్మగారు తల ఊపారు.
“చూడు, నేను చేదుని ఫస్ట్ టేస్ట్ చేశా. నెక్స్ట్ ఇయర్ అంతా చేదే!”
 అని మళ్ళీ ఏడుపు మొదలెటింది . 

ఆవిడ, “ఊరుకోరా వెర్రి తల్లి !
నీకు కాకరకాయంటే ఇష్టం కదూ!
దానివల్ల నీ జీవితమేమీ పాడవలేదుకదా!
ఏదో వేపపువ్వు కానీ ఖర్చు లేకుండా మనింట్లోంచే వచ్చింది
గనుక కాస్త ఎక్కువ వేశాను. 
దానికే ఇంత రాద్ధాంతం చేయాలా?

నీ అమాయకత్వం గానీ,
తలరాతని ఉగాది పచ్చడేం మర్చలేదురా!
ఇంతోటి దీనికోసమా ఇంత ఏడుపు?” అని మళ్ళీ పూజ గదిలోకి వెళ్ళారు.

ఆవిడన్న మాటలకి ఏదో స్ఫురించిన దానిలా వంటింట్లోకి వెళ్ళి,
అమ్మ చంటితో,
 “పెద్ద వాళ్ళ తిట్లు మనకి ఆశీర్వాదాలు.
అలాగే మామ్మగారు, నాన్నని, అత్తని పెంచి గొప్పవాళ్ళని చేశారు. 

ఆవిడ చేతి పచ్చడి తిని వాళ్ళు ఫస్ట్ రాంక్ తెచ్చుకున్నారు.
అయినా నువ్వు ఏడుస్తున్నావని దీన్ని తీపి చేయమని దేవుడికి దణ్ణం పెట్టుకున్నాను.

ఇప్పుడు చూడు,
దేవుడు పచ్చడిని తీపి చేశాడో, లేదో?”
 అని ఒక గిన్నెలో పచ్చడి పెట్టి చంటికిచ్చింది. 

“అవునమ్మా, దేవుడు దీన్ని తీపి చేశాడు.
 నా నెక్స్ట్ ఇయర్ తియ్యగా ఉంటుందోచ్”,
అని చంటి చకచకా తినేసి, ఆటకి పక్కింటికి వెళ్ళాడు.

 మహానైవేద్యం అయ్యిన తరువాత ఉగాది పచ్చడిని నోట్లో వేసుకున్న మామ్మగారు “ఇదేం చోద్యమే తల్లి!
 ఇంత తియ్యగా ఉంటే చంటిది  చేదని గోల చేసింది ?” అన్నారు. 

“అత్తయ్యా,
మీరన్నట్టు పచ్చడి తలరాతను ఎలాగూ మార్చలేదు కనుక
అందులో డజను అరటిపళ్ళ గుజ్జూ,
పావు కిలో బెల్లమూ కలిపానులెండి.
మరీ ఎక్కువయ్యిందంటారా?”, జవాబిచ్చింది కోడలు . 

“నైవేద్యం పెట్టిన పచ్చట్లోనా నువ్వు మార్పులు చేసింది?”
అని ముక్కు మీద వేలేసుకున్నారావిడ.

సూర్యుడు చూస్తున్నాడు...

*******************************

'ఎండలు మండిపోతున్నాయి...'
ప్రతి వేసవిలోనూ ప్రతి ఒక్కరూ అనుకునే మాట ఇది. అంతేనా? 

ఏడేళ్ళ పసి వాడు మొదలు,
ఎనభై ఏళ్ళ వృద్ధు వరకూ '
ఇంతలేసి ఎండలు ఎప్పుడూ చూడలేదు'
అనడం కూడా ప్రతి వేసవిలోనూ వినిపిస్తూ ఉంటుంది. 

'నక్క పుట్టి నాలుగు ఆదివారాలు అవ్వలేదు కానీ,
ఇంతటి గాలి వాన ఎప్పుడూ చూడలేదు అందిట' అని ఓ సామెత. 

గాలివాన మాట ఏమోగానీ, ఎండలకి మాత్రం ఇది తప్పకుండా వర్తించేస్తుంది. 

ఆబాల గోపాలమూ 'హమ్మో ఎంత ఎండా? ఎప్పుడూ చూడనే లేదమ్మా'
అన్న డయిలాగుని నాలుక చివర ఉంచుకునే కాలం వచ్చేసింది.
ఎప్పటి లాగే ఈసారి కూడా ఎండలు గట్టిగానే ఉన్నాయి మరి.

మనింట్లో కరెంట్ పోయినప్పుడు,
పక్క వాళ్ళ ఇంట్లో దీపాలు వెలుగుతూ,
ఫ్యాన్లు తిరుగుతూ ఉంటే
 మన హృదయం వెయ్యి ముక్కలు అయితీరుతుంది. 
అలాగే మన ఊళ్ళో మాత్రమే ఎండలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి అని తెలిసినా అదే బాధ. 

ఇన్నాళ్ళూ లోపలి పేజీల్లో ఉండే 'ఉష్ణోగ్రత'లు
ఈ నాలుగు నెలలో న్యూస్ పేపర్ల మొదటి పేజీలోకి వచ్చేస్తాయి 
కాబట్టి, ఉదయాన్నే మనకన్నా వేడిగా ఉన్న వాళ్ళని చూసి జాలిపడి,
చల్లగా ఉన్నవాళ్ళ మీద అసూయ పడొచ్చు. 

ఎండాకాలంలో తరచూ మంచి నీళ్ళు, కొబ్బరి నీళ్ళు, గ్లూకోజ్
లాంటివి తాగుతూ ఉండాలనీ,
వడదెబ్బ తగిలినప్పుడు తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తల గురించీ
దూరదర్శన్ వాళ్ళు వివరంగా చెప్పేవాళ్ళు ఒకప్పుడు. 
ఇప్పుడూ చెబుతూనే ఉండి ఉంటారు కానీ,
కొత్త న్యూస్ చానల్ ఏదో మొదలైన సంరంభంలో
కేబుల్ అబ్బాయి దూరదర్శన్ ని తాత్కాలికంగా పక్కకి తప్పించినట్టు ఉన్నాడు.. 

న్యూస్ ఛానళ్ళు కూడా వార్తలు,
లైవుల మధ్యలో అప్పుడప్పుడూ ఎండల జాగ్రత్తలు చెబుతున్నాయి కానీ,
అవి కూడా మిగిలిన కమర్షియల్స్ లో కలిసిపోతున్నాయి. 
రోజంతా సాఫ్ట్ డ్రింక్ ప్రకటనలు చూపించి,
మధ్యలో ఎప్పుడో పాప పరిహారం కోసమా అన్నట్టు
 కొబ్బరి నీళ్ళు తాగండి అని ఓ ముక్క చెప్పడం
 చూసినప్పుడల్లా నవ్వొచ్చేస్తూ ఉంటుంది. 

వార్తలంటే గుర్తొచ్చింది... 

 పిల్లలకి పరిక్షల హడావిడి ముమ్మరంగా ఉంది. 
 కరెంట్ లేకపోవడంతో కొవ్వొత్తుల వెలుగులో చదువుకుంటున్నారు కాబట్టి వీళ్ళ భవిష్యత్తుకి మాంచి భరోసా కనిపిస్తోంది.
 అనుమానం ఉంటే గొప్ప గొప్పవాళ్ళ జీవిత చరిత్రలు తిరగేయండి.
వాళ్ళల్లో మెజారిటీ లాంతర్ల దగ్గరా, వీధి దీపాల దగ్గరా చదువుకున్న వాళ్ళే.

ఈ పరిక్షలు కాస్తా అయిపోయాయి అంటే,
నెలన్నా తిరక్క ముందే టీవీల్లో లక్ష్మీ గణపతి ఫిలిమ్స్ వాళ్ళ కొత్త డబ్బింగ్ సినిమా విడుదలవుతున్నంత హడావిడి మొదలైపోతుంది. 
అంకెలంటే విరక్తి పుట్టేలా ర్యాంకులు అరిచేస్తూ ఉంటారు, కొన్నాళ్ళ పాటు. 

ఆవకాయ తదాదిగా ఊరగాయలు పెట్టుకునే హడావిడి ఇంకా మొదలవ్వ లేదు. 
ఈసారి మామిడికాయ రావడం కొంచం ఆలస్యం కావొచ్చని మా పక్కవాళ్ళు చెప్పారు. 

మామిడిపళ్ళు అక్కడక్కడా మాత్రమే కనిపిస్తున్నాయి..
మే నెలలో చాలా పెళ్ళిళ్ళు జరగబోతున్నాయిట.
కానీ కరోనా పున్య మా అని ఎవ్వరూ పిలవటం లేదు 

  

మండే ఎండలని తట్టుకోడానికి మానసికంగా సిద్ధ పడిపోతే,

ఆ తర్వాత ఇక జల్లులే జల్లులు..
నాలుగు జల్లులు చాలు కదూ ఈ ఎండల బాధ మర్చిపోడానికి...
 తలచుకుంటేనే యెంత హాయిగా ఉందో...
ఎందుకూ ఆలస్యం.. మీరూ తల్చుకోండి..

వేసవి సెలవులు

***********************

వేసవి సెలవులు........... అదొక మదురాతి మధురమైన బాల్య జ్ఞాపకం.

వేసవి సెలవులంటే ఇష్టం లేని వాళ్ళు ఎవరుంటారు?

అసలు ....సెలవలకి ముందు ఇన్ని పరిక్షలు ఎందుకు పెడతారో? అని తెగ తిట్టుకుంటాను నేను.

పరీక్షలకు  పుస్తకాలు ముందేసుకొని కూర్చుంటామ చదువు అసలు బుర్ర కెక్కదు.

సెలవుల్లో ఎక్కడికేళ్ళలో ,ఏ మేమి చేయాలో,ఉహించుకోవడం తోనే సరిపోతుంది.

ఎగ్జామ్స్ కి చదువు కోమని నాన్న  పొద్దున్నే లేపుతుంటారు ,

టీ పెట్టి ఇచ్చి చదువుకోమని .. నాన్న అలా వెళ్లడం అల్లస్సమ్ నిద్దర ముంచుకు వచ్చేస్తుంది 

 "అబ్బ-ఇంకేన్నిరోజులని సున్నితంగా విసుక్కుంటూ సగం నిద్ర లోనే ఎన్ని రోజులని మల్లి లేక్కపెట్టుకునే వాళ్ళం.

తియ్యాతియ్యని మామిడి పల్లు ,నోరూరించే కొత్త ఆవయకాయ,పనస పళ్ళు , మామిడికాయ విత్ కారం .........ఇంటి  నిండా చుట్టాలు ..
వీటితో పాటు బోలెడు వేసంగి పనులు ( కొత్తావకాయ , చింత చెట్టు దులపడం ,తాటి ముంజలు ) ఇవన్ని కలిపితేనే వేసవి సెలవులు. 

 పరిక్షలు అవ్వంగానే .....పుస్తకాలు అన్ని బఠాణిలకి సద్దేయడం తోటే వేసవి సెలవుల అసలు హడావిడి మొదలవుతుంది.

  ఇంటి నిండా అన్నలు ,అక్కలు,చెల్లలు,తమ్ముళ్ళ .

  మా ఇంటి చుట్టూ మొక్కలు,చెట్లు పెద్దబావి.పక్కన వేపచేట్టుకి పెద్ద ఉయ్యాలా.

పెద్ద సన్నజాజి పందిరి,మల్లెపూల చెట్లు.ఎన్ని పూలో,కోయలేక ,మాల కట్టలేక మా అమ్మ చేతులు  నొప్పి పుట్టేవి.
ఆవులు,గేదలు.వాటి దూడలు,దొడ్డి నిండా ఎంత సందడో. 
ఆ టైం కి మా ఆవు ఈనింది అనుకొంది ఇంకాఎక్కువ పని ...
జున్ను కూడా ఉంటుంది అనుకొండి 

వేసవి సెలవులంటే మావిడి పళ్ళు ,తాటి ముంజలు,తెగలు,సిమచిన్తకాయలు,.......ఎన్నో.

అమ్మ వండే  పిండి వంటలు,అందరికి కలిపి ఒకే కంచంలో కొత్తావకాయ కలిపి అమ్మపెట్టె చద్దన్నం ముద్దలు.

కొబ్బరి బూరెలు,కారప్పుస,అరిసెలు,ఇంకా ఎన్నో!చిన్ననాటి స్నేహితులు,వారితో ఆడుకునే ఆటలు.

రాత్రిళ్ళు ఆరుబయట పడక,మడత మంచాలు,నవారు మంచాలు,వేసుకొని ఆకాశం వంక చూస్తూ చెప్పుకునే దయ్యాల కధలు, 

మధ్యలో  ఎక్కడికైనా సరదా ప్రయాణం కడితే  రైలు ఎక్కంగానే కిటికీ పక్కన సీట్ కోసం పిల్లల పోట్లాటలు.

మొత్తానికి తలా కాసేపు అని ఒప్పందం జరుగుతుంది.

పాపం అమ్మలందరూ ఎలా భరిస్తారో ఏమో?రైలు ప్రయాణం ఒక అద్భుతం .

రాత్రి అవ్వంగానే పై బెర్ట్ మిద పడుకోవడం,పొద్దున్నే లేవడం,
దిగినతర్వాట లగేజ్ లెక్కపెట్టుకోవడం,వాటితో పాటు పిల్లలని లెక్కపెట్టడంఆటో,టాక్సీ, కోసం పరుగులు,కులిల అరుపులు,  వారితో బేరాలు,హడావిడే హడావిడి. 

     ఇలా రాసుకుంటూ పొతే ఎన్నెన్నో జ్ఞాపకాలు .

     ఇంతలోనే సెలవులు ఐపోయాయి .

          వేపచెట్టు ఉయ్యాలను గుర్తుతేస్తుంది .వాన చినుకు మట్టి పడవలను గుర్తు తెస్తుంది ,మనసెప్పుడు బాల్యం వైపే పరుగెడుతుంది .అందుకే మనం ఎంత ఎత్తుకు ఎదిగినా మనసెప్పుడు పసిదే .